Chiều ngày 29/11, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL) phối hợp với Cục Di sản văn hoá (Bộ VH, TT và DL) tổ chức Chương trình Nghi lễ thực hành và truyền dạy di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tại xã Yên Đồng, huyện Ý Yên. Hoạt đồng này nằm trong khuôn khổ Hội nghị, Hội thảo “Thực hành di sản kỷ niệm 20 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể của UNESCO (2003-2023); đánh giá hiệu quả thực hiện Công ước đối với thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
Tham dự Chương trình có các đồng chí: Phạm Sanh Châu, Phó Chủ tịch Trung tâm Âu - Á, nguyên Đại sứ nước CHXHCN Việt Nam tại Ấn Độ; Phạm Cao Quý, Phó Trưởng phòng Di sản văn hoá phi vật thể - Cục di sản văn hoá - Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch; Đỗ Quang Trung, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định; Nguyễn Sinh Tiến, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện; Nguyễn Đức Du, UVBTVHU, Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện. Cùng dự còn có các đại biểu đến từ Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người; Phòng Di sản Văn hóa phi vật thể - Cục Di sản Văn hóa – Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu lĩnh vực di sản văn hóa Trung ương; đại diện Đảng ủy, HĐND, UBND xã Yên Đồng và đông đảo Nhân dân địa phương.
Nằm ở vị trí trung tâm khu vực Nam đồng bằng sông Hồng, trong tiến trình lịch sử của dân tộc, vùng đất Nam Định chứa đựng nhiều giá trị văn hóa của người Việt; trong đó có tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần (Thánh Cha) và Thánh Mẫu Liễu Hạnh (Thánh Mẹ) - 2 tín ngưỡng bản địa với những giá trị nhân văn sâu sắc, in đậm trong tâm thức của người dân cả nước với câu ngạn ngữ “Tháng Tám giỗ Cha, Tháng Ba giỗ Mẹ”. Tỉnh Nam Định được coi là trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu với các di tích tiêu biểu như: Quần thể di tích Phủ Dầy (Vụ Bản), di tích Phủ Quảng Cung - Phủ Nấp (Ý Yên),… và nhiều địa điểm thờ Thánh Mẫu khác.
Phủ Quảng Cung (còn gọi là Phủ Nấp) ở thôn Vỉ Nhuế, xã Yên Đồng, huyện Ý Yên là nơi thờ phụng, ghi dấu lần giáng sinh thứ nhất của Thánh Mẫu Liễu Hạnh - một trong “tứ bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Bà đã có nhiều công lao đối với quê hương như: Quần tụ dân đắp đê Đại Hà quanh xã, xây dựng 15 cây cầu đá, khơi ngòi dẫn nước tưới tiêu ruộng đồng, trùng tu nhiều đền, đình, chùa ở địa phương. Để tri ân công đức của Thánh Mẫu, người dân trong vùng đã lập đền miếu Quảng Cung trên nền nhà ở nơi bà sinh ra để thờ phụng. Với ý nghĩa lịch sử và giá trị nghệ thuật kiến trúc, lễ hội năm 2013, Phủ Quảng Cung được Bộ VH,TT và Du lịch cấp bằng công nhận Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia và được Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam trao bằng Bảo trợ di sản năm 2011.
“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” được ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã khẳng định những giá trị to lớn mang tính toàn cầu của di sản, đóng góp vào sự phong phú, đa dạng văn hóa của nhân loại, phản ánh sự chủ động, hội nhập tích cực của đất nước với quốc tế.
Năm 2023 là tròn 20 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể được Tổ chức Văn hóa, Giáo dục, Khoa học của Liên hợp quốc (UNESCO) thông qua. Công ước nhằm gìn giữ, bảo tồn, truyền bá và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong đời sống nhân loại. Tăng cường nhận thức và sự tham gia của cộng đồng các địa phương, quốc gia; qua đó thúc đẩy sự hợp tác và hỗ trợ quốc tế trong lĩnh vực này. Công ước mang giá trị toàn cầu đã có những thành quả lớn khi thế giới nhấn mạnh đến tầm quan trọng của di sản văn hóa phi vật thể. Tính đến nay, Việt Nam có 15 di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO ghi danh; trong đó có di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
Chương trình tổ chức Nghi lễ thực hành và trao truyền di sản diễn ra từ chiều ngày 29/11 và cả ngày 30/11, tại 4 di tích gồm: phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, đền Cây Đa Bóng xã Kim Thái huyện Vụ Bản và phủ Quảng Cung xã Yên Đồng, huyện Ý Yên./.
( Tổng hợp: Trần Thúy - Trung tâm VHTT&TT huyện Ý Yên )